Ильина Н.Д., Волжский район Карай кыдалаш школ

1. Йоҥ букван мут-влакым возен лукса, пералтышым чын шындыза.

                                    (Мутлан: эн, лывыжген, … )

2. Пич букван мут-влакым возен лукса, пералтышым чын шындыза.

                                   (Мутлан: кечеш, кечыше,…)

3. Йыгырмутан (сложный) ойлончо-влакым муза, возен лукса. Йыгырмут-влакым состав шот дене лончылыза.
4. Савырныммутан ойлончо-влакым возен лукса, член шот дене лончылыза.
5. Пале мутан ойлончо-влакым возен лукса. Пале мут-влакын составыштым ончыктыза. Кум ойлончым член шот дене лончылыза.
6. Олмештыш мутан ойлончо-влакым возен лукса. Олмештыш мут-влакын составыштым палемдыза. Кум ойлончым член шот дене лончылыза, олмештыш мут-влакым морфологически лончылыза.
7. Наречиян ойлончо-влакым возен лукса. Наречий-влакын составыштым ончыктыза. Кум ойлончым член шот дене лончылыза, наречий-влакым морфологически лончылыза.
8. Причастиян ойлончо-влакым возен лукса. Причастий-влакын составыштым ончыктыза. Ик причастийым фонетически лончылыза.
9. Почеш мутан ойлончо-влакым возен лукса. Ойлончо-влакым член шот дене лончылыза.
10. Ушем мутан ойлончо-влакым возен лукса. Ойлончо-влакым член шот дене лончылыза.
11. Частицан ойлончо-влакым возен лукса. Ойлончо-влакым член шот дене лончылыза.
12. Междометиян ойлончо-влакым возен лукса. Ойлончо-влакым член шот дене лончылыза.
13. Тыглай (простой) глагольный сказуемыян ойлончо-влакым возен лукса. Кум ойлончым член шот дене лончылыза. Ик олончылан характеристикым пуыза.
14. Йыжынан (составной) глагольный сказуемыян ойлончо-влакым возен лукса. Кум ойлончым член шот дене лончылыза. Ик ойлончылан характеристикым пуыза.
15. Лÿман (йыжынан) составной глагольный сказуемыян ойлончо-влакым возен лукса. Кум ойлончым член шот дене лончылыза. Ик ойлончылан характеристикым пуыза.
16. Ик составан ойлончо-влакым возен лукса. Кум ойлончым член шот дене лончылыза. Ойлончылан характеристикым пуыза.
17. Приставке полшымо дене ышталтше олмештыш мутан ойлончо-влакым возен лукса. Кок ойлончым член шот дене лончылыза.
18. Приставке полшымо дене ышталтше наречиян ойлончо-влакым возен лукса. Кок ойлончым член шот дене лончылыза.
19. Палемдыме шомак-влаклан синонимым муын возыза.
20. Йымач удыралме шомак-влаклан антонимым возыза.

1. Тÿшка калык верчын тыршаш – тÿняште эн кугу, эн чапле паша. (О.Шабдар.)
2. Ток лий, идалык, пиалан лий, Айдеме! (В.Косоротов.)
3. Ала-кöжо ала-мом ойла, ала-кöжö ала-мом колыштеш – мучашымат от му. (О.Шабдар.)
4. Ял пуйто кынелташ лийдыме айдемыла мален колтен. (Ю.Артамонов.)
5. Кажне еҥ шке почешыже илышыште могай-гынат кышам кода. (Э.Петров.)
6. Ончылнет керек-могай корно лийже, шеҥгек чакныман огыл. (Н.Иванова.)
7. Пошкудемын каласкалымыжым нигузе умылаш огеш лий. (Н.Иванова.)
8. Йÿрат шуэн гына йÿрын кая. (А.Волков.)
9. Кеҥеж кыдалне кече чотрак пелташ тÿҥале. (С.Григорьева-Сото.)
10. Южыжын пакчаште олмажат эше погыдеак кеча. (Н.Игнатьев.)
11. Юж яндар, тамле, памаш вÿд гай волгыдо, ару. (В.Юксерн.)
12. Кызыт теве кузе ласкан канен шинчена… (Д.Орай.)
13. Эр кече кÿшкö кузен, ночко мландым шыматен ончале. (Я.Егоров.)
14. Изи пöлемыште пешак волгыдо. (М.Шкетан.)
15. Жапым, вийым, калык оксам аралаш тунемаш кӱлеш. (В.Косоротов.)
16. Кеч кушкыла ончал — эре тыгай тÿс да вуй ÿмбалне кече. (М.Кудряшов.)
17. Коктын эн кÿкшö, шоҥго кожым рÿзаш тÿҥалыт. (С.Григорьева-Сото.)
18. Кудывечыштат, пöрткöргыштат нигö огеш кой. (М.Илибаева.)
19. Ой, пеш сылнын лудеш, куанен колыштат. (Н.Иванова.)
20. Иктаж-мом кочкаш ямдылынеже ыле да шонымо сомылжылан ыш пиж. (Л.Ятманов.)
21. Паша кече ялт пайрем, садлан таче мый мурем. (В.Осипов.)
22. Мыланна кызытеш теве тудо кугу шопке йымак миен шинчаш кӱлеш. (Я.Сергеев.)
23. Микале, пуро, эргым, кочде ит кошт. (Д.Орай.)
24. Ала-могай омыдымо кайык ломбо вуйышто кожганыш. (В.Иванов.)
25. Тиде пашам кеч-кузе ыштен пытарыман. (Н.Иванова.)
26. Эман утыжым ойлымыжлан вожылшо гай лие. (Я.Ялкайн.)
27. Тый ит лўшкӧ, уржа, шушо вует дене. (С.Чавайн.)
28. Сакар ноенат пытен, а луй эре ончыко веле кая. (С.Чавайн.)
29. Тудо мый дечем изирак, а туныктышо лийнеже. (Ю. Соловьёв.)
30. Йыван кастене иже мӧҥгыжӧ пöртыльö. (В.Иванов.)
31. Жап уло гын, ом вашке, уке гын, писештам. (С.Вишневский.)
32. Пасу ÿмбач сайынак ошкыл каяш лиеш. (М.Шкетан.)
33. Чодыраште утларак пычкемыш лиеш. (С.Григорьева-Сото.)
34. Ужар сывынан тумерат куштышыла коеш. (Ю.Галютин.)
35. Ала-кушто карш шодо логарже дене шорт-шорт-шорт-шорт кара. (М.Шкетан.)
36. Ӱдыр-рвезе-влакын куанымыштым чараш нигузе огеш лий. (Н.Арбан.)
37. Э-э-эй-й, кынелза вашкерак! (Я.Ялкайн.)
38. Кава моткочак канде, йоҥгыдо, пундашдыме. (В.Косоротов.)
39. Ала-молан эре у кечым вучем, ала-молан эре ÿшанен илем. (В.Иванов.)
40. Зоя писе шинчаж дене то Оринам, то мыйым ончалеш. (А.Волков.)
41. Тунам мемнан велне сад нерген шоналтенат огытыл. (Н.Лекайн.)
42. Эх, шатын, Ондре кугыза улмаш. (С.Чавайн.)
43. Тиде палыдыме корно дене каен, иктаж-кушко миен лектам. (Н.Иванова.)
44. Шкеже ялт эр кече шыргыжеш. (И.Иванов.)
45. Пычкемышалтеш. (В.Юксерн.)
46. Мо шарнем, тиде пушеҥге эре тыгаяк коеш. (В.Косоротов.)
47. Кашын-кашын ала-могай йÿд кайык кычкыралеш. (Н.Игнатьев.)
48. Волгалташ мÿндыр огыл, кайышаш жап шуэш. (Н.Лекайн.)
49. Кеч-могай эҥержат памаш вÿд лектыш гычын тÿҥалеш. (В.Осипов-Ярча.)
50. Кÿвар чиялтыме, яндар, ÿмбачше ковёрым шарыме. (Н.Лекайн.)

Ильина Н.Д., Волжский район Карай кыдалаш школ